Grodzisko w Posadowie

Znajdujemy się pod jednym z najdawniejszych i najbardziej widowiskowych zabytków historii Grzędy Sokalskiej: średniowiecznym grodzisku w Posadowie. Zapraszamy do spaceru po imponujących wałach grodu, z których rozciąga się panorama na krajobraz Grzędy Sokalskiej, a przy tej okazji - do wysłuchania historii tego miejsca.

Już w XIX wieku istniała świadomość o jego dawnej historii. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego odnotował, że w miejscowości znajdowało się: „tak zwane zamczysko, opasane podwójnym wałem. W 1837 r. znaleziono tu szyszak, naramiennik, ostrogę i takowe przesłano do gabinetu archeologicznego w Krakowie”.

W 1901 roku w miesięczniku “Wisła” Konrad Zaleski, który odwiedził to miejsce, opisał je w następujący sposób: „tuż za wsią, na lewo, znajdują się wały w podkowę, z których roztacza się wspaniały widok. Cały obszar objęty wałami jest obecnie zasiewany przez właściciela Posadowa; miejsce to nazywają okoliczni mieszkańcy Zamczysko”.

Posadowskie wały w lokalnym folklorze kojarzono z czasami potopu szwedzkiego z XVII wieku lub powstaniem Chmielnickiego. Niesłusznie, bowiem ich dzieje są dużo dłuższe.

Badacze nie są pewni, czy możemy mówić o wczesnośredniowiecznej historii grodu i jego przynależności do Grodów Czerwieńskich, czyli ważnego obszaru pogranicznego między państwem Piastów i Rurykowiczów.

Przypuszcza się, że założenie fortyfikacyjne, którego ślady mogą Państwo podziwiać dzisiaj, powstało w XIV-XV wieku i było siedzibą rycerzy - Jana z Posadowa, Mikołaja Mnicha z Wiszniowa - ważnej postaci na dworze książąt mazowieckich, a być może także Jana Makosieja Starszego.

Skąd wzięli się tutaj rycerze związani z okolicami Płocka i Warszawy? Otóż, powstanie grodu mogło wiązać się ze zmianami politycznymi w tym regionie. W XIV i XV wieku, po upadku księstwa halicko-włodzimierskiego należącego do świata wschodniosłowiańskiego, o ziemie te rywalizowali Polacy, Litwini i Węgrzy. Władysław Jagiełło przekazał tutejsze księstwo bełskie przybyszom z północy: księciu mazowieckiemu Siemowitowi IV. Jak pisze Jan Długosz, Grzęda Sokalska była wówczas: „żyzną ziemię, obfitującą w wody, jeziora i pastwiska i pod każdym względem lepszą od radomskiej”

Od tego momentu rozpoczęła się kolonizacja tego regionu przez szlachtę z Mazowsza, a Posadów był najpewniej grodem strzegącym ważnych szlaków biegnących z północy na południe. Było to także miejsce pobierania cła od handlarzy, na co Janowi z Posadowa zezwolił w 1424 roku książe Siemowit.

Na związek z Mazowszem wskazuje etymologia nazwy wsi. Określenie “Posadów” może być interpretowane, jak podaje jego badacz, jako „podgrodzie lub osada służebna, którą zamieszkiwała ludność pełniąca stróżę–posadę w pobliskim grodzie”.

Fortyfikacja została ulokowana na skraju doliny nad rzeczką Kamionką i zajmuje powierzchnię 1 hektara. Po wkroczeniu na wał ziemny o wysokości pięciu metrów, państwa oczom ukaże się majdan - czyli plac centralny grodu - który ma od 58 do 79 metrów. Poniżej wału znajdowała się sucha fosa o szerokości 8 metrów. Dwie wyrwy w wale, które mogą zobaczyć państwo od strony północno-wschodniej oraz od południowo-zachodniej to dawne bramy prowadzące na grodzisko.

Upadek grodu jest datowany najpewniej na XVI wiek: mógł być on spowodowany najazdami tatarskimi. Siedziba właścicieli Posadowa została wówczas przeniesiona na teren samej wsi. Dziś tym terenem opiekują się mieszkańcy wsi.